「洗手侍從」（希臘語：νιψιστιάριος）是拜占庭帝國的一個宦官頭銜。
這一頭銜最早出現在7世紀的官印上，並在14世紀之前消失，14世紀中期的偽科迪諾斯《職官錄》中已沒有這一職務[1]。其官名源自希臘語「洗手（νίπτειν）」，職責是在拜占庭皇帝參加典禮前或出行前手持鑲寶石的金水盆，供皇帝淨手；根據899年的《宮宴序次》的記載，其官職象徵物（官服）為紫色的丘尼卡，上有水盆圖案[1][2]。
《宮宴序次》的記載表明，它是拜占庭宮廷等級體系中宦官的散官銜（διὰ βραβείων ἀξίαι，意為「授予象徵物的頭銜」，其擁有者沒有實際職務，僅標誌其地位）的第八級，也是最低一級，但在聖徒傳中有記載稱10世紀的宦官薩摩納斯由寢室侍從（κουβικουλάριος）升任洗手侍從，與《宮宴序次》的說法不一致[1]。
|
|---|
| 非宦官1的官銜 | | 散官官階2 |
- 1. 凱撒（Καῖσαρ）
- 2. 最高貴者（νωβελίσσιμος）
- 3. 宮殿負責人（κουροπαλάτης）
- 4. 束帶女貴族3（ζωστὴ πατρικία）
- 5. 總長（μάγιστρος）
- 6. 資深執政官（ἀνθύπατος）
- 7. 貴族（πατρίκιος）
- 8. 首席持劍者（πρωτοσπαθάριος）
- 9. 兩屆執政官（δισύπατος）
- 10. 執劍白衣衛兵（σπαθαροκανδιδᾶτος）
- 11. 持劍者（σπαθάριος）
- 12. 執政官（ὕπατος）
- 13. 帝國馬夫（στράτωρ）
- 14. 白衣衛兵（κανδιδα̑τος）
- 15. 帝國信使（μανδάτωρ）
- 16. 帝國衣櫥侍從（βεστήτωρ）
- 17. 示默者（σιλεντιάριος）
- 18. 軍隊領袖（στρατηλάτης）、前近衛長官（ἀπὸ ἐπάρχων）4
|
|---|
| 事務官5 |
- 1. 皇帝之父（βασιλεοπάτωρ）
- 2. 指導者（ῥαίκτωρ）
- 3. 同住者（σύγκελλος）
- 4. 安納托利亞將軍（στρατηγός，後略）
- 5. 宮內軍家內官（δομέστικος τῶν σχολῶν）
- 6. 亞美尼亞將軍
- 7. 色雷斯西亞將軍
- 8. 奧普西金隨從官（κόμετος）
- 9. 布塞拉里亞將軍
- 10. 卡帕多西亞將軍
- 11. 哈爾希安將軍
- 12. 科洛尼亞將軍
- 13. 帕夫拉戈尼亞將軍
- 14. 色雷斯將軍
- 15. 馬其頓將軍
- 16. 哈爾迪亞將軍
- 17. 哨兵軍家內官（δομέστικος τῶν ἐξκουβίτων）
- 18. 君士坦丁堡城市長官（ἔπαρχος）
- 19. 伯羅奔尼撒將軍
- 20. 尼科波利斯將軍
- 21. 基拉比奧特將軍
- 22. 希臘將軍
- 23. 西西里將軍
- 24. 斯特里蒙將軍
- 25. 凱法洛尼亞將軍
- 26. 塞薩洛尼基將軍
- 27. 都拉齊翁將軍
- 28. 薩摩斯將軍
- 29. 愛琴海將軍
- 30. 達爾馬提亞將軍
- 31. 赫爾松將軍
- 32. 金庫長官（σακελλάριος）
- 33. 總務書記（λογοθέτης τοῦ γενικοῦ）
- 34. 財務官（κυαίςτωρος）
- 35. 軍事書記（λογοθέτης τοῦ στρατιωτικοῦ）
- 36. 警戒軍團營隊長（δρουγγάριος τῆς βίγλης）
- 37. 郵傳書記（λογοθέτης τοῦ δρόμου）
- 38. 艦隊營隊長（δρουγγάριος τοῦ πλοΐμου）
- 39. 皇帝的首席持劍者（πρωτοσπαθάριος τῶν βασιλικῶν）
- 40. 畜群書記（λογοθέτης τῶν ἀγελῶν）
- 41. 有能者軍家內官（δομέστικος τῶν Ἱκανάτων）
- 42. 努梅拉軍家內官（δομέστικος τῶν Νουμέρων）
- 43. 最優者軍家內官（δομέστικος τῶν ὀπτιμάτων）
- 44. 城牆軍隨從官（κόμετος τω̑ν τειχέων）
- 45. 金庫秘書（χαρτουλάριος τοῦ σακελλίου）
- 46. 衣櫥秘書（χαρτουλάριος τοῦ βεστιαρίου）
- 47. 御墨秘書（χαρτουλάριος τοῦ κανικλείου）
- 48. 首席馬夫（πρωτοστράτωρ）
- 49. 首席公證人（πρωτασηκρῆτις）
- 50. 軍區的代表（ἐκ προσώπου τῶν θεμάτων）
- 51. 馬廄隨從官（κόμης τοῦ σταύλου）
- 52. 特別倉庫主管（ἐπὶ τοῦ εἰδικοῦ）
- 53. 大照看者（μεγάλου κουράτωρος）
- 54. 瑪格瑙拉宮的照看者（κουράτωρος τῶν μαγγάνων）
- 55. 請願主管（ἐπὶ τῶν δεήσεων）
- 56. 孤兒撫養人（ὀρφανοτρόφος）
- 57. 賽車藍黨民眾長官（δεμάρχου τῶν βενέτων）
- 58. 賽車綠黨民眾長官（δεμάρχου τῶν πρασίνων）
- 59. 典禮主管（ἐπὶ τῆς καταστάσεως）
- 60. 皇帝的家內官（δομέστικος τῶν βασιλικῶν）
|
|---|
|
|---|
| 宦官的官銜 | | 散官官階2 |
- 1. 貴族（πατρίκιος）
- 2. 寢室侍從長（πραιπόσιτος）
- 3. 首席持劍者（πρωτοσπαθάριος）
- 4. 居官表首位者（πριμικήριος）
- 5. 引座者（ὀστιάριος）
- 6. 持劍寢室侍從（σπαθαροκουβικουλάριος）
- 7. 寢室侍從（κουβικουλάριος）
- 8. 洗手侍從（νιψιστιάριος）
|
|---|
| 事務官5 |
- 1. 皇帝的伴寢官（παρακοιμώμενος τοῦ δεσπότου）
- 2. 皇帝的首席衣櫥負責人（πρωτοβεστιάριος τοῦ δεσπότου）
- 3. 皇帝的宮宴主管（ἐπὶ τῆς τραπέζης τοῦ δεσπότου）
- 4. 皇后的宮宴主管（ἐπὶ τῆς τραπέζης τῆς αὐγούστης）
- 5. 大皇宮的帕皮阿斯（παπίας τοῦ μαγάλου παλατίον）
- 6. 大皇宮的次官（δεύτερος τοῦ μαγάλου παλατίον）
- 7. 皇帝的斟酒人（ἐπιγκέρνης τοῦ δεσπότου）
- 8. 皇后的斟酒人（(πιγκέρνης τῆς Αὐγούστης）
- 9. 瑪格瑙拉宮的帕皮阿斯（παπίας τῆς μαγναύρας）
- 10. 達佛涅宮的帕皮阿斯（παπίας τῆς δάφνης）
|
|---|
|
|---|
注1：βαρβάτοι，意為「有須者」，即非宦官
注2：διὰ βραβείων ἀξίαι，意為「通過獎賞授予的頭銜」，其擁有者沒有實際職務，僅標誌其地位，類似散官
注3：授予女性 注4：此兩官同級
注5：διὰ λόγου ἀξίαι，意為「通過命令授予的頭銜」，為皇帝任命的有實際職務的官員 |
